پایگاه تحلیلی الوقت - کمتر از یک هفته پیش اعلام توافق آتشبس در جنگ غزه توسط دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا ، موجی از سردرگمی را در تلآویو برانگیخت. اعلام آتش بس در جنگ غزه از سوی ترامپ پیش از اعلام رسمی از سوی تل آویو میزان فشار آمریکا بر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی را نشان داد. نخست وزیری که این روزها به اتهام جنایات جنگی در غزه تحت تعقیب دادگاه کیفری بینالمللی است.
همچنین از آن جایی که جنگ غزه بدون دستیابی به اهداف اعلام شده تل آویو(شامل نابودی حماس و آزادی همه اسرای اسرائیلی) پایان یافت،(بخشی از اسرای اسرائیلی بدلیل بمبارانها و محاصره غزه جان خود را از دست دادهاند)، نوعی ناامیدی در محافل سیاسی و نظامی اسرائیل حاکم شده است. در واقع تلآویو طولانیترین و خشونتآمیزترین جنگ تاریخ خود را در غزه انجام داد، اما از نظر سیاسی در ضعیفتر وضعیت در سطح بینالمللی به سر میبرد و از نظر سیاسی به انزوای دیپلماتیک گرفتار شده است.
تحلیلگران متفقالقول هستند که نتانیاهو در دستیابی به هدف استراتژیک حذف حماس یا از بین بردن تواناییهای نظامی و سیاسی آن شکست خورده است. ارتش اسرائیل در حال حاضر به دستاوردهای تاکتیکی محدودی مانند تخریب محدود و ناچیز تونلها و برخی انبارهای سلاح حماس تکیه کرده، اما نتوانست ساختار سازمانی یا مردمی این جنبش را در هم بشکند.
به گفته ناظران، حماس پس از جنگ از نظر سیاسی قویتر ظاهر شده و با عبور از محاصره و بمباران اکنون توانسته خود را به عنوان نماینده مردم فلسطین و مقاومت تثبیت کند. در مقابل تل آویو نبرد بینالمللی را باخته و با تغییر افکار عمومی جهانی روبرو شده است، به طوری که انتقادات اروپاییها افزایش یافته و همدردی عمومی با فلسطینیها به میزان بیسابقهای در سطح بینالمللی افزایش یافته است. اگرچه در حال حاضر آتش بس در غزه برقرار است، اما همچنان اعتراضات حمایت از فلسطین در مناطق مختلف جهان ادامه دارد و روز گذشته یعنی 24 ساعت قبل از آزادی اسرای اسرائیلی در غزه، حداقل 27 شهر استرالیا به صورت همزمان در حمایت از فلسطین و مردم غزه دست به تظاهرات زدند.
تبادل اسرا
براساس توافق شرم الشیخ، اسرائیل پس از تحویل گرفتن ۲۰ اسیر زنده توسط حماس، آزادی حدود ۲۰۰۰ اسیر فلسطینی را آغاز خواهد کرد. به گفته سخنگوی دفتر بنیامین نتانیاهو، تل آویو انتظار دارد هر ۲۰ اسیر زنده «روز دوشنبه» به صلیب سرخ تحویل داده شوند. صبح روز دوشنبه نیز صلیب سرخ اعلام کرد که 7 اسیر اسرائیلی زنده را تحویل گرفته و به ارتش تحویل داده است. صلیب سرخ همچنین آزادی 13 اسیر دیگر را در مرحله دوم آزادی اسرای اسرائیلی تا پیش از ظهر از سوی قسام تائید کرد. بنابراین در روز اول تبادل اسرا، نیروهای قسام همه تعهدات خود درباره آزادی 20 اسیر اسرائیلی را به سرانجام رساندند.
صبح دوشنبه همچنین دونالد ترامپ در تل آویو حضور یافت و پس از آن سفر خود به مصر برای شرکت در مراسم آتش بس جنگ غزه آماده کرد.
ارتش خسته، مردم درمانده
همزمان با تبادل اسرا، نیروهای نظامی اسرائیل (IDF) عملیات «بازگشت به خانه» را آغاز کردهاند و پس از دو سال جنگ، اکنون به نظر میرسد ارتش اسرائیل خسته از جنگ در حال خروج از باتلاق غزه است. «سپهبد ایال زمیر»، رئیس ستاد ارتش رژیم صهیونیستی فشار نظامی را در جنگ غزه تائید میکند و گفته است با وجود عقب نشینی از غزه، همچنان تحرکات را زیرنظر دارد.
فشار روحی بر صهیونیستها همزمان با مبادله اسرا کاملاً محسوس است. «ایزاک هرتزوگ»، رئیس رژیم صهیونیستی پیش از ورود اسرا و در هنگام بازدید از بیمارستانهای محل بستری اسرا اعلام کرد که همه آمادهاند تا نه تنها به زخمهای جسمی، بلکه به زخمهای روانی این جنگ رسیدگی کنند.
با این حال، اوضاع همچنان در مناطق اشغالی سیال است. بازگشت اجساد اسرای کشتهشده - که انتظار میرود طی دو روز آینده انجام شود - حال و هوای غمانگیزی به صهیونیستها داده است. حماس اعلام کرده که در مورد برخی از بقایای اجساد اسرا بیاطلاع است و این امر احتمالاً باعث تأخیر در تحویل اجساد به خانوادههای اسرائیلی خواهد شد.
این فضای بهت زده و پرغم در اسرائیل همزمان با آزادی اسرا آن چیزی نیست که مورد انتظار صهیونیستها بود. این در حالی است که همزمان در غزه، بسیاری از فلسطینیها با وجود از دست دادن خانه و کاشانه خود، اما آتش بس را جشن میگیرند، چون به عنوان بخشی از توافق، قرار است کمکهای بشردوستانه فوری به غزه سرازیر شود.
آتش بس ناپایدار
مسیر آتش بس در غزه ناپایدار است. تمرکز فعلی آتش بس تبادل اسرای فلسطینی و اسرائیلی است، اما چالش بزرگتر پرداختن به ریشههای درگیری و تضمین امنیت برای اسرائیلیها است که همچنان این تضمین برای صهیونیستها وجود ندارد، چون گروه مقاومت حماس همچنان پس از دو سال جنگ به صورت مسلح کنترل نوار غزه را در دست دارد.
در واقع به نظر میرسد در صورتی که مسئله فلسطین به صورت ریشهای حل نشود و مردم فلسطین با اراده خود کشور مستقل فلسطین را تاسیس نکنند، همچنان صهیونیستها به ناچار روزهای دشواری در مقابله با نیروهای مقاومت فلسطین خواهند داشت و کابوس صهیونیستها حتی پس از آتش بس، پایان نخواهد نیافت.